بحران اطلاعرسانی و جرأت خبرنگاران زن در افغانستان
بیاننیوز
سکینه ادیب
درست دو سال پیش از امروز، کابل، پایتخت افغانستان به تصرف نیروهای امارت اسلامی درامد. در این روز، همهگان از ترس جنگ و خشونت سراسیمه شده بودند و هیچ کسی نمیدانست که دقیقا چه اتفاقی میافتد. با این حال، مهمتر از همه عدم موجودیت یک مرجع اطلاعرسانی بود و با آنهم هرآنچه اطلاعرسانی میشد، فقط در شبکههای اجتماعی بود، هرکسی برای خودش خبرنگار شده بود و این بیشتر همه را اسیر ترس و وحشت کرده بود.
پس از دو سال، هنوزهم خلاء اطلاعرسانی در افغانستان احساس میشود و خبرنگاران و بهویژه خبرنگاران زن تلاش دارند تا رویدادهای افغانستان را به گونهی دقیق و بیطرف انعکاس دهند. آنچه مهم به نظر میرسد، جرأت و جسارت آنها است که با وجود محدودیتهای شدید بر زنان و دختران، آنها در میان مردم حضور مییابند و هرازگاهی هم در نشستهای مطبوعاتی مقامهای حکومت سرپرست کابل.
با این حال، خبرنگاران زن زندگی روزمرهیشان را توام فعالیتهای رسانهایشان در این گزارش روایت میکنند و باورمند هستند که اوضاع امنیتی بهتر شده و آینده مبهم است و پیچیده و کسی نمیداند که چه سرنوشتی در انتظار آنها است.
شماری از آنها در مصاحبه با بیاننیوز از اوضاع آیندهی اطلاعرسانی و تداوم محدودیتها بر سد راه زنان و دختران ابراز نگرانی میکنند.
مشهوده، که خبرنگار خبرگزاری توانا و یکی از خبرنگاران فعال زن در کابل است، وضعیت جاری همکارانش را اینچنین مطرح میکند: «متاسفانه با روی کار آمدن امارت اسلامی بسیاری از خبرنگاران زن وظایف شان را از دست داده و خانهنشین شدند، اما خوشبختانه تعدادی زیادی از زنان خبرنگاران زیر سایه حکومت امارت اسلای آهسته آهسته راه پیدا کردند و در نهادهای رسانهای شامل کار شده و همچنان به روند اطلاعرسانی ادامه میدهند.»
مشهوده، اما در ادامهی صحبتهایش خاطرنشان ساخت که به دلیل محدویتهای زیاد بازهم تعداد شان نسبت به حکومت پیشین کم است و به همین دلیل است که ازادی بیان همانند گذشته وجود ندارد.
در همین حال سلیمه رحمانی، خبرنگار سلاموطندار در این زمینه به رویدادها نیوز افزود، با اینکه در دومین سالروز تسلط دوبارهی امارت اسلامی قرار داریم، محدودیتها علیه خبرنگاران زن همچنان پابرجا است.
وی گفت :«ما خبرنگاران زن هنوز هم از عدم دسترسی به اطلاعات مشکل داریم، هنوز هم خبرهای دست اول به دسترس ما خبرنگاران زن قرار نمیگیرند. هنوز هم از وجود خبرنگاران زن در بسیاری از نشستها جلوگیری صورت میگیرد.»
او در لابهلای صحبتهایش افزود، چندی قبل زمانیکه میخواست فراغت دانشگاه را تحت پوشش قرار بدهد از حضور او جلوگیری کردند، تا زمانیکه امنیتیهای مربوطه را راضی شدند و اجازهی ورود به مراسم دادند.
سلیمه همچنان بیان کرد: «من که نمیتوانستم دست خالی به دفتر بروم، چون این کار باعث کم لیاقت بودنم را به دفتر نشان میداد و شاید دیگر هیج وقت دفتر مرا در نشستها اجازه رفتن نمیدادند، من مجبور شدم یک ساعت آنها را قناعت بدهم، تا اینکه مرا اجازه پوشش خبر ردادند.»
این خبرنگار زن در ادامه صحبتهایش علاوه کرد که هر گاه بهخاطر موضوعی بخواهیم از کسانی مصاحبه بگیریم، وقتی تماس برقرار میشود، مصاحبهشونده متوجه میشود که پشت خط یک خانم است، حاضر به مصاحبه نمیشود و یا هم تماس را قطع میکنند و با توجه به این مساله، خبرنگاران زن واقعا در روند اطلاعرسانی با چنین محدودیتهای نیز مواجه است.
با این حال، یاسمین خبرنگار تلویزیون شمشاد نیز نگرانیهای فوق را تایید میکند و میگوید که طی دو سال گذشته خبرنگاران زن با محدودیتهای جدی اطلاعرسانی مواجه بودهاند.
او چالشهای سد راه خبرنگاران زن را چنین روایت میکند :« با آنکه در این دوسال تحول کار خبرنگاری برای خبرنگاران زن خالی از مشکلات نبود، یعنی خبرنگاران زن از دسترسی به اطلاعات دچارمشکل بودند و مقامات برای خبرنگاران زن زمینه مساعد نمیساختند، محدویتها زیادی به خبرنگاران وضع شد و پوشیدن ماسک به مجری برنامه که خیلی یک مشکل جدی است.»
به گفتهی یاسمین، هرچند مشکلات زیادی در برابر روند کاری خبرنگاران زن وجود دارد، در عین حال، خوبیهایی نیز در امارت اسلامی وجود دارد و تاهنوز مانع کار اطلاعرسانی خبرنگاران زن نشدهاند.
یاسمین به وضوح از مقامهای امارت اسلامی خواست محدودیتها سد راه خبرنگاران زن را کاهش دهند.
این نگرانیها درحالی مطرح میشود که در آستانهی دو سالگی حاکمیت مجدد امارت اسلامی، هشت خبرنگار محلی از هفت ولایت افغانستان از سوی استخبارات بازداشت شدهاند.
مقامهای حکومت سرپرست کابل اعلام کردهاند که هرخبرنگاریکه خلاف پالیسی نظام کنونی فعالیت کنند، مورد بازپرس قرار خواهد گرفت.