بیان‌نیوز
کریمه مرادی: سقوط نظام جمهوری افغانستان در پانزدهم اگست ۲۰۲۱ میلادی، چالش‌های وافر را میان مردم افغانستان به وجود آورد که مهم‌ترین این چالش‌ها، همان آوارگی‌های مجدد مردم بود که به دلایل متعددی، افغانستان را ترک کردند تا به یک مکان مصون و قابل اعتماد دسترسی پیدا کنند.
در این میان، سقوط نظام جمهوری بیشتراز همه، کارمندان رسانه‌ها و خبرنگاران را متاثر ساخت. صدها رسانه‌ی تصویری، چاپی و شنیداری از فعالیت بازماندند و کارمندان‌شان یا ترک شغل کردند و یا هم به مهاجرت‌های غیرقانونی و خطرناک روآوردند.
بیشتر کارمندان رسانه‌ها و خبرنگاران به‌منظور رسیدن به کشورهای اروپایی و غربی، تلاش کردند تا از یک طریقی به ترکیه برسند تا از مسیرهای قاچاقی به اروپا و غرب برسند، اما شرایط زندگی و درخواست اقامه در ترکیه سخت و دشوار است.
بشیر عطایی، یکی از خبرنگاران افغانستان که در سال ۲۰۲۲ میلادی، قانون وارد ترکیه شده بود، اما با بی‌مهری‌های زیادی دولت ترکیه مواجه می‌شود.
او می‌گوید که به عنوان خبرنگار از دولت ترکیه انتظار داشت که مورد استقبال قرار بگیرد؛ اما این انتظار نه تنها برآورده نشد بلکه سایر هم‌مسلکان او نیز با بی‌مهری دولت ترکیه مواجه می‌شوند.
عطایی بیان می‌کند: «مشکلاتی که در ترکیه مواجه شدم، اول این‌که قانونی وارد ترکیه شدم و حق داشتم که درخواست اقامه بدهم و از حق خود استفاده کنم؛ اما پس از سه ماه دولت ترکیه برایم جواب منفی داد و ناگزیر شدم که ظرف ده روز ترکیه را ترک کنم.»
وی صریح می‌افزاید که برای خروج از ترکیه، گزینه‌هایی را انتخاب کرده است. نخست این‌که به افغانستان برگردد، دوم هم به زندگی غیرقانونی در ترکیه ادامه بدهد که هر لحظه خطر بازداشت وجود دارد و سوم هم مسیر قاچاق به سمت اروپا را برگزیند.
این خبرنگار افغانستان می‌گوید که در سال ۲۰۲۲ میلادی از سوی پولیس ترکیه بازداشت و به یکی از کمپ‌ها انتقال داده شده است، کمپ‌هایی که به باور عطایی، بدتر از یک زندان می‌باشد.
به گفته‌ی عطایی، پولیس ترکیه پس از دو روز مراحل دیپورتی را بالایش اجرا می‌کند، بدون این‌که بپرسد آیا حاضر است به افغانستان برگردد یا خیر. این خبرنگار ناگزیر می‌شود که مرحله‌ی دیپورتی را امضا کند.
عطایی پس از امضای مرحله‌ی دیپورتی به کنسولی افغانستان در ترکیه مراجعه می‌کند و موفق می‌شود که خود را از فهرست افراد اخراجی به افغانستان بیرون کند.
او به یکی از کمپ‌ها در شهر اغدیر که هم‌مرز با ایران و آذربایجان است، انتقال داده می‌شود. جایی‌که عطایی آن را بدتر از یک زندان توصیف می‌کند. عطایی با سپری کردن ۵۰ روز، از این کمپ بیرون می‌شود و تصمیم می‌گیرد که مسیر قاچاق به سمت اروپا را در پیش بگیرد.
این خبرنگار افغانستانی پیش از آن‌که مسیر قاچاق به سمت اروپا را انتخاب کند، نزد خود بررسی می‌کند که اول، اگر توسط پولیس ترکیه بازداشت شود، مستقیم به افغانستان اخراج می‌شود، دوم احتمال آن وجود دارد که در مسیر راه از بین برود و سوم هم امکان دارد که به اروپا برسد.
عطایی چشم‌دید خود را روایت می‌کند که در مسیر راه با جنازه‌هایی مواجه شده که متعلق به افغانستان بود و هیچ کسی هم حاضر نبود که در مورد آن‌ها سوالی بکند و همچنان افراد دیگری را هم دیده بود که توسط پولیس ترکیه بازداشت و مستقیم به افغانستان فرستاده شدند.
به گفته‌ی عطایی، خبرنگاران افغانستانی که در ترکیه زندگی می‌کنند، با مشکلات فراوانی مواجه است که دولت ترکیه هیچ‌گونه توجهی به آن‌ها ندارد.
این خبرنگار می‌گوید که دولت ترکیه با پناهجویان افغان و به خصوص خبرنگاران طوری رفتار می‌کند که هیچ‌گونه ارزش‌های انسانی در آن دیده نمی‌شود.
با این حال، گزارش‌های منتشرشده نشان می‌دهد که دولت ترکیه طی دو سال گذشته صدها پناهجوی افغان را در پروازهای ویژه به افغانستان انتقال داده است. پناهجویانی که از ترس نیروهای امارت اسلامی دست به فرار زدند و به دنبال زندگی مصون بودند و می‌خواستند خودشان را به سمت اروپا برسانند.
ترکیه که یکی از کشورهای نیمه اروپایی شمرده می‌شود، به ارزش‌های حقوق بشری و اصل عدم بازگشت پناهجویان متعهد نیست؛ افرادی را اخراج می‌کند که ممکن است با خطرات جانی مواجه شوند.
در این میان، ترکیه تنها دولتی نیست که پناهجویان افغانستانی را اخراج می‌کند، بلکه کشورهای همسایه‌ی افغانستان از جمله ایران و پاکستان نیز، اخراج اجباری افغان‌ها را شدت داده است.
دولت پاکستان اخیرا تصمیم گرفته که افغان‌هایی که به گونه‌ی غیرقانونی وارد این کشور شدند، اخراج می‌کند. این افراد کارمندان حکومت پیشین افغانستان، فعالین حقوق بشر و خبرنگاران هستند که از ترس تهدیدهای طالبان، به پاکستان پناه برده بودند.
